Haiku en senryu

Er blijken misverstanden te zijn over wat de begrippen haiku en senryu precies inhouden, beide Japanse dichtvormen. Hierover had ik een bericht op de schrijversplek willen plaatsen, maar ik kreeg binnen een venster de mededeling: ‘je bericht is te lang.’ Vandaar deze blog.

In de rubriek Poëzie geeft de redactie bij de haiku de informatie dat deze handelt over ‘de volkomenheid van de mensen.’ Dit is feitelijk onjuist. Een haiku handelt over de volkomenheid (perfectie) van de natuur én over de menselijke, zintuiglijke waarneming daarvan. Dus hoe de mens de natuur ziet, hoort, ruikt, proeft of voelt. Overigens, de natuur is hier een ruim begrip: een wolkenlucht, een bloemenveld, een graspietje, een regenbui, een fruitvliegje, een perzik, het miauwen van een kat, de luchtbelletjes die een goudvis uitblaast in een vissenkom et cetera.

Haiku’s werden oorspronkelijk door de Japanse adel geschreven. De senryu, met dezelfde dichtvorm, was de reactie van het ‘gewone volk’ op de adellijke haiku’s. De senryu handelt over de onvolkomenheid (imperfectie) van de mens. De natuur mag perfect zijn, menselijk handelen lang niet altijd.

Buiten Japan, en zeker binnen de moderne dichtkunst, zijn de begrippen haiku en senryu wat vervaagd en overlappen elkaar min of meer. Inhoudelijk komen ze vaak overeen. Wat wel is gebleven, is de vaststaande versvorm: drie regels van respectievelijk vijf, zeven en vijf lettergrepen die beslist niet rijmen.