Het cursiefje

Géén van haar collega´s huppelde altijd zo gezwind de klas binnen als Mevrouw Snijders, lerares Nederlands in de laatste jaren van het middelbaar onderwijs. Na dik twintig jaar onderricht brandde het vuur nog steeds als in de eerste jaren, toen ze zelfzeker haar eerste stappen in het onderwijs zette. Haar liefde voor de taal liet haar toe om met veel toewijding de neteligste thema´s van de Nederlandse spraakkunst te serveren, en haar brede belezenheid kruidde haar lessen literatuur tot snoepreisjes door de letterkunde van de Lage Landen. Spellingfouten deden haar tenen krullen. Toegegeven, de leerling-tovenaars die al vaker de spellingregels hebben vastgelegd en gewijzigd, hebben er ronduit een potje van gemaakt.   Maar daar had Mevrouw Snijders geen oren naar. Halsstarrig zette ze in op spellingvaardigheid alsof de schrijfwijze een door God gezegend leerstuk was. Nog het best kwam ze op dreef als ze haar leerlingen mocht inwijden in de letterkunde. Ver van wat gebruikelijk was, had ze het daarbij niet alleen over de ‘grote’ literatuur. Met dezelfde eerbied bracht ze ook een genre onder de aandacht, dat verre van algemeen literaire erkenning genoot: het cursiefje. Méér nog, ze had een echte voorliefde voor het genre, en ze dweepte met de grootmeester ervan, Simon Carmiggelt. Ze had er zelfs een gewoonte van gemaakt om elke taalles met de voorlezing van een stukje van Carmiggelt te beëindigen. De kers op de taart.

            Of dat onvermijdelijk is voor iemand die dagelijks voor de klas staat, weet ik niet, maar Mevrouw Snijders zondigde wel eens tegen de pedagogische regel die een gelijke behandeling van alle leerlingen oplegt. Ze had zo haar protégées tussen de leerlingen, en dat voelden de andere leerlingen maar al te goed aan. Op de speelplaats werden de gunstelingen smalend “haar flebbekes” genoemd. Laattijdig inleveren van huistaken werd voor de éne al wat makkelijker door de vingers gezien dan voor de andere. De beurtrol werd maar zelden gerespecteerd als er diende voorgelezen te worden. En dat het altijd ook dezelfde meisjes waren, aan wie al eens een wat vertrouwelijke opdracht werd toevertrouwd, was voor de rest van de klas niet minder opvallend.

            Omgekeerd, helaas, zaten er ook altijd een paar zwarte schapen in de klas. Catherine was er één van. Minstens had ze het gevoel dat Mevrouw Snijders de pik had op haar. En hoewel de lerares wel moeite deed om elk negatief vooroordeel tegen te gaan, lukte dat niet altijd goed. Er stak iets heimelijk gemeens in, vond Catherine. Méér dan gemiddeld behaalde het meisje een onvoldoende op haar toetsen. Bij tijd en wijle werd ze door Mevrouw Snijders zelfs op haar uiterlijk aangesproken. Zelf een kokette dame, die steeds goed opgefruit naar school kwam, vroeg ze op een keer aan Catherine, een mooie verschijning met weelderige zwarte haardos, of ze ‘haar haar wel tot op de wortels gekamd had.’ Het meisje hoorde het in Keulen donderen.

            En toen kwam de dag waarop Mevrouw Snijders haar discipelen de opdracht meegaf om als huistaak eens een cursiefje te schrijven. Catherine wist er niet goed raad mee. Maar haar moeder, die een verwoed lezer was, kwam met een lumineuze idee op de proppen. Ze dacht aan de wrevel van haar dochter over de onvoldoendes die ze te slikken kreeg van Mevrouw Snijders. Hoewel zij daar nooit ernstig was op ingegaan - leraars zullen toch wel beter weten, zeker? -, waren Catherines  klaagliederen toch blijven resoneren. Ze zocht in haar bibliotheek het enige bundeltje dat ze ooit van Carmiggelt gekocht had, en zei tegen haar dochter: ‘Zoek er een kort stukje uit en schrijf dat over.’ Verwonderd over zoveel rebellie keek Catherine haar moeder eerst ongelovig aan, maar sprong dan snel op de kar. Het risico was groot, want allicht had Mevrouw Snijders die bundel ook gelezen. Maar het complot was te mooi om het er niet op te wagen.

            ´s Anderendaags gaf Catherine met een klein hartje haar kopij af. Ze had Mevrouw Snijders daarbij niet in de ogen durven kijken. Doch iedere angst bleek naderhand overbodig: Mevrouw Snijders had het cursiefje van Carmiggelt niet gelezen. Of ze had het zich in elk geval niet herinnerd. Want enkele dagen later, als alle cursiefjes door de lerares gelezen en geëvalueerd waren, kregen de leerlingen hun kopij terug, en kwam het woordje plagiaat in de verste verte niet ter sprake.

            ‘En?`, vroeg moeder als Catherine met het nieuws naar huis kwam.

            ‘Negen op twintig,’ lachte Catherine maar nijdig, ‘negen op twintig. Ze vond er de pointe niet in.’