“Als je het niet uitgelegd krijgt, schort er iets aan je gedachtengang”, kreeg ik overlaatst te horen nadat ik tijdens onze maandelijks ‘Filosofisch Café’ een vurig pleidooi had trachten te geven voor de intrinsieke waarde van het leven, als mens tussen mensen, als fier en ongedwongen wezen dat bezield met open blik de wereld inkijkt en doelgericht handelt.
Misschien dat zulks niet tot het filosofisch repertorium behoort.
“Ethica is gewoon terug te voeren tot ‘Wij-Zij’ mechanismen” – en – “Evolutief gezien valt dit terug te brengen tot spelregels binnen de groep” – en – “psychologisch te verklaren als…” etcetra etcetera etcetera. De ene na de andere biologische, psychologische, sociologische, evolutionaire, economische verklaring werd me de oren in gemangeld.
Merkwaardig dat dit soort discussies dan eindigen met zoiets als m’n nogal onnozel gestelde vraag: “Ja maar, als het leven te reduceren is tot wat chemie, wat is dan de ethica van een scheikundige reactie?”
Ik moet toegeven: ik ben er ingetuind. De taal die je hanteert voert je onvermijdelijk tot conclusies en vraagstellingen die alleen hanteerbaar zijn binnen dit taalgebruik, en die dus slechts binnen de scoop ervan vallen. (Ja beste wijsneuzen: Wittgenstein zit daar ook voor iets tussen).
Maar toch! Echt wel verhelderend al deze verklaringen! Ik lees daar ook graag over (zoals “Sapiens” van Harari). Soms zijn het ware blikopeners die je met heel andere ogen de wereld doen inkijken. Een wetenschappelijke en verantwoord filosofische insteek in de argumentatie is zonder meer verrijkend voor gans het discours.
Ik kreeg het dus niet uitgelegd…
Nu neig ik er nogal gemakkelijk toe om me poëtisch te gaan uitdrukken in datgene wat ik niet met rationele argumenten uit m’n hart gewrongen krijg. Maar lap! Dan krijg ik van m’n discutant te horen dat poëzie niet zijn ‘ding’ is, met een ietwat wantrouwige ondertoon die in totale onevenredigheid staat met het plotse respect wat me betoond wordt voor m’n ontboezemingen, die dus niet zijn ‘ding’ zijn. Alsof ik als dichter zit te wachten op respect.
Als poëzie niet kan ingezet worden om te vertellen over de rijkdom van het leven, wat rest ons dan nog?
We zijn inderdaad ge(mis?)vormd door ons verleden, maar zoals je zelf ook aangeeft, als mens kunnen we dit overstijgen. "Soms moet je gewoon positief zijn over je eigen soort!"