Hans Van Battel

Als een god in elk Mens

© Hans Van Battel op 06.06.2021.

Darwin heeft de mens weliswaar uit een aap getrokken, maar het wordt pas intrigerend als we beseffen dat het leven –en daarmee ons zelfbewustzijn– oorspronkelijk uit de levenloze materie is ‘gebaard’. Op existentiëel niveau zouden we kunnen stellen dat ons zelfbewustzijn ons in een transcendentaal perspectief boven de materie plaatst. Maar aangezien we aan levenloze materie per definitie geen ‘ziel’ toeschrijven, lijkt dit evolutionair wordingsmechanisme onmogelijk. Materie is immers blind en manifesteert zich puur en alleen als het noodzakelijk en voldoend gevolg van natuurwetten. Algauw dringt zich dan de vraag op aan wie –en niet aan wat– deze transcendentie kan toegeschreven worden. We kunnen bezwaarlijk onszelf als een Baron von Munchhausen zien, zichzelf aan de haren uit de materie trekkend. Hoe kan het dan dat een ordening van moleculaire structuren zichzelf uittilt boven de materie waar het zelf uit bestaat? Als we God buiten beschouwing laten, lijken we te moeten vaststellen dat de kosmos vanuit zichzelf de mogelijkheid heeft gecreëerd zichzelf te beschouwen.

Maar dit atheïstisch wordingsbeeld eist dat de materiële levensloze kosmos deze mogelijkheid van meet af aan met zich meegedragen heeft, net zoals eender welke natuurwet. Elke natuurwet heeft genoeg aan de dwingende noodzaak zichzelf te manifesteren. Niet meer en niet minder. Maar het ontstaan van zelfbewustzijn lijkt helemaal geen uiting te zijn van enige noodzaak. Weliswaar behoort ons zelfbewustzijn tot onze existentie, maar voor zover we weten heeft zelfbewustzijn -als natuurfenomeen- geen enkele noodzakelijke bestaansgrond. Zelfs als we in de toekomst ons volledig genoom in het lab kunnen namaken en er een ‘mens’ uit fabriceren, zal het even wonderlijk blijven dat dit schepsel plots behept blijkt te zijn met zelfbewustzijn. Zelfs een volledige kennis van alle celstructuren en processen die zich in het lichaam voordoen, brengt ons geen stap dichter bij een begrip van zelfbewustzijn. We mogen dan al weten hoe en onder welke voorwaarden dit tot stand komt, we mogen dan allerlei existentiële inzichten erover hebben, de essentie wat zelfbewustzijn is –en hoe het zich verhoudt tot de materie waaruit het voortkwam– blijft duister.

Het gaat hier dus niet over oorzakelijke verklaringen. Een evolutionist kan me haarfijn uitleggen hoe de mens als soort tot stand kwam en een biochemicus kan me precies vertellen welke processen hier een rol in spelen, maar als zij denken hiermee de vraag te beantwoorden naar wat zelfbewustzijn eigenlijk is, dan gedragen dezen zich als de toeschouwer van een goochelspectakel die de truc denkt door te hebben als hij de zichtbare handelingen van de goochelaar haarfijn op een rijtje kan zetten, met dit verschil dat bij afwezigheid van een goddelijke goochelaar er dan inderdaad een konijn tevoorschijn springt. We zijn zo vergroeid met ons zelfbewustzijn dat een begrip over het ontstaan ervan ons voldoende lijkt. Maar zelfbewustzijn is immaterieel en dus van een compleet andere orde dan die van materie. De ontrafeling van het ‘zichtbare’ kan geen antwoord bieden op de vraag wat het wezen is van zelfbewustzijn.

Om het Godsvraagstuk te weerleggen, beroepen anderen zich op toeval. Toevallig ontstond er een reproductief proces met toevallige mutaties. Dit is ook zo (de bewijzen stapelen zich dag na dag op), maar wat zegt dit over het bestaan van datgene in de mens wat ons hier bezig houdt, nl. zelfbewustzijn? Zelfbewustzijn is natuurlijk wel een uitstekend middel gebleken om een adequaat  antwoord te bieden op allerlei overlevingsbedreigingen, maar als concept doet zelfbewustzijn zich voor (aan een atheïstische evolutionist) als iets wat zich nestelt in het menszijn van zogauw onze celstructuren daar toevallig klaar voor zijn. Maar dat maakt het alleen nog wonderlijker: alsof iemand door toevallige handelingen effectief het konijn tevoorschijn goochelt. Ook als toeval de ‘sturende’ factor is in het ontstaan van zelfbewustzijn, dan nog zegt dit niets over het wezen ervan. Net zomin het wezen van het tevoorschijn springend konijn verklaard kan worden door het zichtbare verloop van de goocheltruc.

Existentiële en spirituele inzichten hebben de vervelende eigenschap dat ze nauwelijks teruggedraaid kunnen worden. Nadat God een leugen is geworden is het haast onmogelijk Hem terug te omarmen en als je overtuigd bent van de absurdheid van het bestaan lijkt het haast ondoenbaar om hier naderhand enigszins op terug te komen. Dergelijke ontmaskeringen hebben immers een openbaringsgehalte net zoals het geloof zich aandient, met dit verschil dat zin en waarheid zich niet aandienen na de betrapping van de godsleugen.

Bij gebrek aan een bovenmenselijke maatstaf wat zin geeft aan het bestaan, zonder God of bovennatuurlijke kracht, vinden we elkaar slechts in diep erbarmen, geplaatst tegenover de afgrondelijke eenzaamheid van ons futiel maar toch zo pretentieus IK. Van geboorteschreeuw tot laatste zucht bevindt de ongelovige mens zich in een diep conflict: geconfronteerd met zichzelf -als existentiële betekenistoewijzer- vindt hij uiteindelijk slechts absurdheid in zijn onbetekenend bestaan.

Of niet? Een mens tekent zich toch in datgene waar hij van vervuld is, als een schilder die zijn wezen vorm geeft op het doek. De grootste voldoening vindt de kunstenaar in de harmonisering van zichzelf met zijn werk. Hoe beter hem dit lukt, hoe groter dikwijls ook de erkenning van anderen voor zijn kunstenaarschap. Is het vorm geven aan jezelf dan niet de ultieme zin die een mens kan geven aan zijn leven? Is je eigen leven niet je meesterwerk in wording? Het is een hele uitdaging om diegene te worden wie je bent. De mens die zichzelf vindt en ernaar handelt, is in harmonie met de wereld. Welke zin overtreft dit? En wat ligt meer voor de hand?

Dit inzicht is mijn openbaring en mijn geloof, dat me zowel vreugde als troost schenkt. Niet door God gegeven, maar omdat –gedurende de korte tijd dat me hier beschoren is– ik met volle teugen het leven inadem wat voeding geeft aan wie ik altijd al geweest ben: een Mens.
Geplande einddatum publicatie van deze inzending:
02-07-2023

Enthousiast over deze inzending?

Dank voor het lezen van de inzending van deze schrijver. Je kunt nu een reactie geven, meer publicaties lezen of bijv. zelf meedoen aan een schrijfactiviteit. Klik hieronder s.v.p. op de gewenste mogelijkheid!
  •   Jouw commentaar toevoegen? Schrijvers stellen je tips en opmerkingen op prijs. Dat is mogelijk in de tekstbalk hieronder of klik eerst op TOELICHTING voor de werkwijze.
    Voeg hier je commentaar toe...
    You are a guest ( Sign Up ? )
    or post as a guest
    Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

    Wees de eerste om commentaar te geven.

    Ineke Dijkhuis
    07.06.21
    Graag je feedback over de schrijfkwaliteit en schrijfstijl van deze inzending.
    Mooie column, Hans! Mooi, zoals je schrijft dat 'de mens in harmonie met de wereld is als hij zichzelf vindt en ernaar handelt.'
    Daar streven we allemaal naar, denk ik. En ook naar het in harmonie zijn met jezelf. Maar niet iedereen lukt dat...
    Show more
    0 van de 1 lezers vond deze review nuttig
    • Hans Van Battel 24.06.21
      Dank je Ineke!
      Onze menselijke capaciteiten lijken ons in het dagdagelijkse leven zo voor de hand te liggen, terwijl ieder van ons het levende bewijs is van het wonder dat in ons leeft: jezelf als mens.
    Je kunt ook een waardering, in cijfers, geven voor deze publicatie!
    Klik op Waardering bij de mogelijkheden.
  •   Graag jouw waardering voor de kwaliteit van deze inzending: Stem 1=minimaal, 2=matig, 3= voldoende, 4=goed, 5=perfect.
    Schrijf een commentaar
    PLG_VOTE_STAR_INACTIVEPLG_VOTE_STAR_INACTIVEPLG_VOTE_STAR_INACTIVEPLG_VOTE_STAR_INACTIVEPLG_VOTE_STAR_INACTIVE
     
    Je kunt ook een commentaar toevoegen voor deze publicatie!
    Klik op Commentaar bij de mogelijkheden.

  • Toelichting

    Op Schrijverspunt kun je in principe bij elke publicatie, d.m.v. een commentaar en/of een waardering, je mening geven. Alleen als een auteur feedback niet op prijs stelt is de mogelijkheid niet zichtbaar. De praktijk heeft geleerd dat de meeste auteurs feedback op prijs stellen. We nodigen je dan ook graag uit om je mening te geven over een publicatie. Dat is op twee manieren mogelijk:

    Commentaar

    Je kunt jouw commentaar geven op een publicatie of reageren op een ander commentaar of reactie.
    • Je kunt jouw commentaar toevoegen in de tekstbalk (Voeg hier je commentaar toe...) van het blok commentaar. Je commentaar is dan direct zichtbaar. Bij je commentaar kun je b.v. ook een emoji toevoegen.
    • Wil je een reactie toevoegen bij een ander commentaar of reactie? Klik dan bij het betreffende commentaar op 'Reageer'. ook dan verschijnt er een mogelijkheid om je tekst toe te voegen.
    • Elk commentaar is welkom. Dus geef gerust aan als je de publicatie met plezier hebt gelezen, maar ook opmerkingen over de stijl en het taalgebruik van de publicatie worden op prijs gesteld. Een mooie manier voor auteurs om eigen schrijfwerk te verbeteren.
    Commentaren of reacties lezen.
    • Bij elke publicatie kun je de commentaren of reacties lezen. Op de homepagina is daarnaast ook nog eens een overzicht van de actuele commentaren/reacties te vinden.
    • Wil je een bericht ontvangen van nieuwe commentaren/reacties dan kun je dat bovenin het blok Commentaar aangeven bij 'Ontvang een bericht bij nieuwe commentaren' of als je zelf een commentaar of reactie geeft.
    • Wil je alleen de commentaren zien bij een publicatie en geen reacties daarop? Klik dan bovenin het blok Commentaar op 'Inklappen alles'.
    Voorwaarden:
    Schrijvers en dus ook wij stellen een commentaar bij een publicatie erg op prijs. We proberen daarbij de mogelijkheid op Schrijverspunt om feedback te geven liefst zonder regels te laten. Dat vraagt alleen soms wat tolerantie en misschien wat invoelingsvermogen voor de ander. Samengevat respecteer elkaar.
    Is een commentaar of reactie volgens jou ongepast? Door met je muis over het commentaar of de reactie te gaan verschijnt er rechts een vlaggetje. Klik daar op om dit te melden bij websitebeheer.

    Waardering:

    Je kunt  commentaar geven op een publicatie, maar het is ook mogelijk om een waardering in cijfers te geven. Bij een waardering gaat om een beoordeling door jou van de kwaliteit van de publicatie. Je kunt kiezen uit 5 mogelijkheden om op te stemmen. 1=minimaal, 2=matig, 3= voldoende, 4=goed, 5=perfect.  De waardering is anoniem.

  • ZELF MEEDOEN

    Eerst inloggen s.v.p.! Meedoen is alleen mogelijk voor leden. Nog geen lid? Je kunt je gratis registreren als lid.

  • Alle inzendingen in COLUMN

    Klik op een titel om de inzending te lezen.

Voorwaarden COLUMN

Een column is een artikel waarin de schrijver zijn mening geeft over een onderwerp. Soms is de tekst humoristisch, soms provocerend, maar het is altijd de persoonlijke kijk op de wereld van de columnist. Een column moet een emotie bij de lezer losmaken, de lezer moet erom kunnen lachen, het stemt hem tot nadenken of maakt hem boos. Maximaal 750 woorden. 
Column
Hits: 1056

OVERZICHT LEDEN

Klik hier!
Lekkerboek voor betaalbaar leesplezier
Tweedehands boeken
Nu opruiming!

Guy Didelez: Eeuwig zwijgen

- Klik hier om de boekenetalage te bezoeken!-

Nu nog te bekijken:

Inzendingen in deze schrijfactiviteit waarvan de publicatieperiode binnenkort vervalt. Vind je een inzending de moeite waard en vind je het jammer als deze zou verdwijnen? Leden kunnen de publicatieperiode verlengen!!
Schrijverspunt

© 2023 / Sitemap